Byli tu przed nami. Przybyli z Niderlandów w połowie XVI wieku. Uciekając przed prześladowaniami schronili się w Polsce, wówczas jednym z najbardziej tolerancyjnych państw Europy. Mennonici – bo o nich mowa -byli niezwykłymi i osobliwymi osadnikami. Żyli we wspólnotach i obowiązywały ich wspólne normy, zarówno zakazy, np: zakaz przyjmowania urzędów, zakaz przysięgi, odmowa służby wojskowej, jak i nakazy, np: pobożność, pracowitość, dążenie do świętości. Osiedlili się najpierw w dolinie Wisły na Pomorzu, na Żuławach i na innych terenach podmokłych dotąd nie użytkowanych. W swojej ojczyźnie byli przyzwyczajeni do walki z nadmiarem wody, dlatego też w perwszej kolejności zaczęli usprawniać system odwadniania, budowania kanałów i tam. Sensem życia mennonitów, zwanych również „olędrami” była praca i wiara.
SZLAK „BYLI TU PRZED NAMI… MENNONICI NA ŻUŁAWACH”
Szlak „Byli tu przed nami…” to ciekawa całoroczna oferta dla osób lubiących spędzać aktywnie czas i wędrować śladami historii. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – potomkowie mennonitów odwiedzą miejsca spoczynku swoich bliskich, turyści z Niemiec zobaczą tereny, z którymi niegdyś byli związani, miłośnicy historii i przyrody będą mogli podziwiać osobliwy krajobraz Żuław.
Przygodę zaczynamy na Starym Mieście w Elblągu. Zostawiamy za sobą katedrę Św.Mikołaja i urokliwe kamieniczki udając się w kierunku Malborka ulicą Warszawską. Dalej w stronę Helenowa, aż do pierwszego na naszej trasie cmentarza Mennonickiego w Miejscowości Wikrowo. Ścieżka rowerowa prowadzi kolejno przez: Jegłownik, Fiszewo, Rozgard, Szaleniec, Stalewo, Zwierzno, Kępniewo, Markusy, Jezioro, Węgle-Żukowo, Jasionno. Są to miejscowości, w których znajdują się unikalne zabytki kultury mennonickiej. Szlak kończy się w miejscowości Gronowo Elbląskie ze względu na dogodne połączenie komunikacyjne PKP w kierunku Malborka i Gdańska oraz Elbląga.
Cmentarz mennonicki w Kępniewie
Założony około XVIII-go wieku. Zachowało się na nim 140 mogił. Najstarszy nagrobek w formie cippusa pochodzi z 1796 roku.
Cmentarz mennonicki w Szaleńcu
Założony pod koniec XVIII-go wieku. Zachowało się 13 stelli. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1806 roku.
Cmentarz mennonicki w Markusach
Założony w XVIII wieku na planie prostokąta, z lipową obwiednią, zielenią i alejami. Zachowana brama cmentarna i liczne nagrobki w formie stelli i obelisków.
Kaplica mennonicka w Jeziorze
Kaplica została wzniesiona w 1865 roku. W pierwszych latach po wojnie służyła jako kaplica katolicka. Obecnie pusta. Planowane jest tu utworzenie Centrum Pamięci Kultury Mennonickiej. Za kaplicą znajduje się cmentarz z początku XVIII wieku.
Opracowano na podstawie produktu turystycznego – Trasa rowerowa „Byli tu przed nami… Mennonici na Żuławach”
